Στην ασκητική εμπειρία της παράδοσης με την οποία ξεκινήσαμε, δίχως την εσωτερική κάθαρση, τον καθαγιασμό των αισθήσεων και την αποταγή του γεώδους φρονήματος, ο άνθρωπος δεν μπορεί να φτάσει στον φωτισμό και στην κατά χάριν θέωση. Επομένως, είναι αδύνατο να κοινωνήσει με τον ʼλλον. Εάν κατά την αριστοτελική έκφραση αληθεύουμε, δηλαδή ζούμε αληθινά και όχι φαντασιακά, μόνο όταν συγκροτούμε κοινωνία με τους άλλους (το αληθεύειν διά το κοινωνείν), τότε αληθινή κοινωνικότητα δεν γίνεται να υπάρξει δίχως τον όρο της εσωτερικής μεταμόρφωσης, πάντα κατά την ασκητική αυτή παράδοση. Και ακοινώνητος άνθρωπος είναι ο άνθρωπος του θανάτου και όχι της ζωής. Ο Συμεών ο Νέος Θεολόγος, ο μανικά ερωτικός ποιητής της ασκητικής γραμματείας, του οποίου το έργο είχε μελετήσει σε βάθος ο Ελύτης, τόνιζε ότι εάν δεν μπορούμε να κοινωνήσουμε τη ζωή με τον άλλον, που είναι η εικόνα του Θεού δίπλα μας, είναι αδύνατο να κοινωνήσουμε με τον Θεό. Έχοντας εγκαίρως αντιληφθεί ο Ελύτης τη ρηξικέλευθη ριζοσπαστικότητα, αυτής της ασκητικής, που δεν είναι άρνηση, αλλά απόλυτη κατάφαση και νοηματοδότηση του κόσμου, συνομίλησε μαζί της εσωτερικεύοντάς την ουσιαστικά.