O ΕΛΠΗΝOΡΑΣ ΤOΥ ΓΙΑΝΝΗ ΡΙΤΣOΥ
Συγκρίνοντας τα δύο κείμενα παρατηρούμε ότι ο Ρίτσος αφηγείται μεν το γεγονός της μέθης του Ελπήνορα, το επακόλουθο γκρέμισμά του από τη σκάλα, το σπάσιμο του σβέρκου του, την άμεση κατάβαση της ψυχής του στον ʼδη, αποσιωπά, όμως, τους υποτιμητικούς γι αυτόν ομηρικούς χαρακτηρισμούς: «όχι άντρας στους πολέμους, μήτε και στα μυαλά γερός» (κ 551-552). Στη συνέχεια αναφερόμενος στο μοναδικό αίτημα του Ελπήνορα να θαφτεί στην παραλία της Αιαίας, ο Ρίτσος επανεγγράφει σχεδόν τους στίχους (λ 75, 77-78), παραλείπει όμως το στίχο λ 76, ο οποίος περιλαμβάνει τον αυτοχαρακτηρισμό του Ελπήνορα ως «άμοιρου». Αυτά όμως τα προσδιοριστικά γνωρίσματα είναι που υπέβαλαν, τόσο στην ευρωπαϊκή όσο και στην ελληνική λογοτεχνία, τη δημιουργία ενός μυθοπλαστικού ήρωα, αναπροσωπευτικού τύπου της καθολικής μετριότητας της μεσοπολεμικής εποχής και κοινωνίας. Ο μέτριος νοητικά, ο δειλός, ο ασπόνδυλος ομηρικός δευτεραγωνιστής εκπροσωπεί τη γενικευμένη διάλυση, την υποτακτικότητα και την αναισθησία που κυριαρχεί κατά το μεσοπόλεμο, στην Ευρώπη.
|