Γράφει, λοιπόν, ο Καζαντζάκης στον τόμο του Ταξιδεύοντας. Ισπανία ότι δεν ήθελε να αφήσει την πόλη της Σαλαμάνκα χωρίς προηγουμένως να συναντήσει «τον τρομερό σκαντζόχοιρο, τον Ουναμούνο». Έτσι και έγινε: τα δύο αυτά μεγαθήρια του πνεύματος, ο ανήσυχος Κρητικός και ο ανήσυχος Βάσκος συναντήθηκαν στο σπίτι του Ουναμούνο στη Σαλαμάνκα. Η συζήτησή τους είναι ζωηρή κι ενδιαφέρουσα: ο Ουναμούνο, ανάμεσα στα άλλα, εκθέτει στον Καζαντζάκη τις ιδέες του σχετικά με το αβάσταχτο πρόσωπο της αλήθειας. Ο απλός λαός –υπογραμμίζει ο Ισπανός– έχει ανάγκη να του πουν ψέματα, να τον εξαπατήσουν. Όποιος κοιτάξει την αλήθεια κατάματα πεθαίνει, το λέει κι η Παλαιά Διαθήκη, καταλήγει ο Ουναμούνο.