ΕΚΤΡΟΠΗ ΣΤΟ ΓΕΛΟΙΟ
Ένα από τα τελευταία κεφάλαια του πρώτου μέρους ήθελε να το τιτλοφορήσει με την έκφραση χάρτινοι άνθρωποι. Κατά λέξη η διατύπωση είναι: άνθρωποι από χαρτί. Οι «άνθρωποι από χαρτί» και οι «άνθρωποι από βιβλίο» είναι πάμπολλοι στο μυθιστόρημα, μπορεί και να είναι όλοι οι ήρωες του δίχως εξαίρεση. Χαρτί και βιβλίο, αναφορές στον κόσμο των αψύχων. ʼνθρωποι δίχως δική τους σκέψη και ζωή, μηχανάκια κουρδισμένα σ ένα ορισμένο πρόγραμμα, πέρα από το οποίο δεν ξέρουν πού παν τα τέσσερα. Τα πιο φυσικά, τα πιο ανθρώπινα πράγματα τους μένουν ακατανόητα και παράξενα, είναι ανίκανοι να τα ζήσουν. Με αυτή τη σκέψη έκλεινε το μονόλογο του ο ήρωας του «Υπογείου»:
|