Η αφηγηματική παραγωγή του Κ. Θεοτόκη όπως και του Μ. Καραγάτση συνδέεται με μεταβατικές περιόδους της νεοελληνικής πεζογραφίας. Το πεζογραφικό έργο του πρώτου σηματοδοτεί τη στροφή της νεοελληνικής πεζογραφίας από το ιστορικό μυθιστόρημα στο ηθογραφικό-νατουραλιστικό διήγημα και τη ρεαλιστική γραφή κι επομένως από τα αρχαιοελληνικά και μεσαιωνικά, μυθολογικά ή φανταστικά θέματα προς μια ρεαλιστική, ψυχολογική ή δραματική αναπαράσταση της σύγχρονης ζωής συχνά με τολμηρές ποιητικές και συμβολιστικές συλλήψεις. Παράλληλα η μετάφραση έργων του Φλωμπέρ και του Τουργκένιεφ από τον Θεοτόκη μαρτυρούν τη γνώση της ρεαλιστικής νατουραλιστικής γραφής των Γάλλων πεζογράφων και του ψυχολογικού αναλυτικού μυθιστορήματος των Ρώσων συγγραφέων.